مثلث نوردهی در عکاسی

مثلث نوردهی عکاسی اولین مطلبی است که در هر کلاس عکاسی یا تصویربرداری آموزش داده میشود. تسلط و شناخت کامل مثلث نوردهی اولین وجه تمایز یک عکاس حرفه ای با شخصی که صرفا دوربین دارد می باشد. نه تنها این موضوع پایه ای ترین مفهوم در دنیای تصویر می باشد بلکه مهم ترین عامل در ثبت یک تصویر زیبا نیز می باشد.
حقیقت این است که از عکاسی تبلیغاتی تا عکاسی پرتره همه و همه وابسته به مثلث نوردهی می باشد.
دلیل اهمیت مثلث نوردهی
دلیل اهمیت بسیار بالای مثلث نوردهی در خود واژه عکاسی(Photography) نهفته است. Photography ترکیبی از دو واژه Photo به معنای نور و Graphy به معنای نوشتن است. در واقع نور مهم ترین عامل برای ثبت یک تصویر می باشد. اگر نوری نداشته باشیم تصویری نیز نخواهیم داشت.
عوامل موثر در مثلث نوردهی عکاسی
واژه نوردهی به فرآیند کنترل و مدیریت امواج نوری بازتابی از اجسام به سمت سنسور دوربین گفته می شود. مقدار نور ورودی به سنسور دوربین توسط سه عامل کنترل می شود. لذا از واژه {مثلث نوردهی} برای بیان این موضوع استفاده می شود.
دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو سه عامل کنترل کننده مقدار نور ورودی به دوربین می باشند. مدیریت و تنظیم هر کدام از این موارد تاثیر خاصی به امواج نوری و کیفیت تصویر ثبت شده می گذارد. هر چند در حالت کلی هر سه مورد مقدار نور ورودی ما را کنترل می کنند. اما تصویری که قصد ثبت آن را داریم تعیین کننده مهم ترین عامل ما در مثلث نوردهی می باشد.
نقش دیافراگم در مثلث نوردهی عکاسی
پیش از بررسی دیافراگم و تاثیر آن در مثلث نوردهی بیایید نگاهی به مسیری که نور در فرآیند ثبت تصویر طی میکند بیاندازیم. نور تابیده شده از یک منبع نوری ابتدا به جسم مورد هدف ما برخورد میکند. قسمتی از نور تابیده شده توسط جسم جذب و بخش دیگری بازتاب میشود. همین امواج نوری بازتاب شده، تشکیل دهنده تصویر می باشند. نور بازتاب شده از لنز و عدسی های آن عبور کرده و به سنسور دوربین برخورد میکنند. سنسور دوربین این امواج را به تصاویر قابل درک برای چشم انسان تبدیل میکند.
دیافراگم دریچه ای در لنز است که مقدار نور عبوری از لنز را کنترل می کند. این دریچه توسط تیغه هایی باز و بسته میشوند. در نتیجه عملکرد این دریچه مقدار نور ورودی را کمتر یا بیشتر می شود. طبیعی است که هرچقدر این دریچه باز تر باشد مقدار نور ورودی بیشتر می شود و تصویر ثبت شده روشن تر خواهد بود. همچنین اگر این دریچه بسته تر شود مقدار نور ورودی کاهش می باید. در نتیجه تصویر تاریک تری خواهیم داشت.
دیافراگم یا Aperture با حرف F بر روی لنز دوربین مشخص می شود. دیافراگم بیانگر حداکثر گشودگی دریچه یک لنز می باشد. هر چقدر عدد F پایین تر باشد دریچه لنز گشاد تر و هرچقدر عدد F بالاتر باشد دریچه لنز بسته تر می شود.
دیافراگم تنها عامل در مثلث نوردهی می باشد که بر روی لنز قرار دارد و مجزا از بدنه دوربین می باشد.
دیافراگم و عمق میدان:
مهم ترین عامل در عمق میدان یک عکس، دیافراگم می باشد. هر چقد دیافراگم ما باز تر باشد یا به اصطلاح عدد F پایین تر باشد عمق میدان کمتر است. هرچقدر دیافراگم ما بسته تر باشد یا به عبارتی عدد F بالا تر باشد عمق میدان بیشتر می باشد.
نقش سرعت شاتر در مثلث نوردهی عکاسی
تابحال به عکس هایی که از مسیر نوری ماشین ها ثبت شده است دقت کرده اید؟ یا تاکنون به عکس فیکس شده بال یک پرده در هنگام بال زدن توجه کرده اید؟ حتما از خود پرسیده اید که چرا من نمیتونم این عکسو بگیرم؟! همه این خلاقیت ها با تسلط بر سرعت شاتر قابل انجام است.
تعریفی بر سرعت شاتر
در دوربین های DSLR نور بازتابی از سوژه پس از عبور از لنز به یک آیینه برخورد میکند. این آیینه با کمک یک آیینه دیگر مانند پریسکوپ نور را به چشمی یا Visor منتقل میکند. عکاس در واقع از چشمی دوربین نور بازتابی از منظره که از دو آیینه عبور کرده را مشاهده میکند.
آینه اول که نور به آن برخورد میکند دقیقا رو به روی سنسور دوربین قرار دارد. به همین دلیل تصویر اولیه که عکاس آن را از چشمی دوربین مشاهده میکند هیچ اختلافی از نظر زاویه و میدان دید با عکس نهایی ندارد. در لحظه زدن دکمه شاتر دوربین توسط عکاس این اینه بالا میرود و نور بجای برخورد با آینه با سنسور دوربین برخورد میکند. مدت زمانی که آینه بالا می ماند و نور با سنسور برخورد میکند را سرعت شاتر دوربین میگویند.
بدهی است که هرچقدر این زمان بیشتر باشد نور بیشتری به سنسور برخورد کرده و تصویر روشن تر می شود. برعکس این حالت زمانی اتفاق میفتد که این زمان کمتر باشد و آینه سریعتر به حالت قبلی بازگردد. در این صورت نور کمتری به سنسور دوربین برخورد کرده و تصویر تاریک تر میشود.
سرعت شاتر با یک عدد بیان می شود. عددی که بیانگر مدت زمان برخورد نور به سنسور دوربین می باشد. این عدد می تواند کسری از یک ثانیه (به عنوان مثال 1/250) یا یک عدد صحیح مثل ۳ باشد. هر چقدر این عدد بیشتر باشد، سرعت شاتر پایین تر و هرچقدر عدد کمتر باشد، سرعت شاتر بالاتر می باشد.
سرعت شاتر بالا یا پایین
توجه داشته باشید که سرعت شاتر بالا تصویری فریز شده از اجسام درحال حرکت به شما ارائه می دهد. پس اگر قصد دارید بال های پرنده در حال پرواز را به صورت فیکس شده به نمایش بگذارید باید از سرعت شاتر بالا استفاده کنید.
تا بحال عکس هایی که از رقص سماع در مراسمات صوفی را مشاهده کرده اید؟ این عکس ها با سرعت شاتر پایین ثبت شده اند. دلیل اینکه با سرعت شاتر پایین ثبت می شوند این است که بتوانند قادر به نمایش حالت رقص و حرکت باشند. اگر قصد القای حس حرکت به مخاطب خود را دارید تنها گزینه شما سرعت شاتر پایین می باشد.
نقش ISO در مثلث نور دهی عکاسی
ضلع سوم مثلث نوردهی ما ISO می باشد. ISO درواقع عددی است که میزان حساسیت سنسور ما را به نور تعیین میکند. ISO در دوربین با یک عدد بیان میشود. هرچقدر عدد ISO بالا تر باشد حساسیت سنسور دوربین به نور بیشتر و هر چقد عدد ISO پایین تر باشد حساسیت سنسور به نور کاهش می یابد.
ISO استاندارد اکثر دوربین ها عدد ۱۰۰ می باشد. با این وجود ISO دوربین های دیجیتال امروزی بین ۵۰ تا ۶۴۰۰ (یا حتی بیشتر) قابل تنظیم است. بالا بردن ISO با وجود روشن تر کردن تصویر می تواند به تصویر ما آسیب هم وارد کند.